Akıl NOKTASI Prof. Dr. Bengi SEMERCİ Bengi Semerci Enstitüsü

KAZANANI HAYAL KIRIKLIĞI SONRASI YAPILANLAR BELİRLER !

Yerine gelmeyen istekler ya da beklenmeyen sonuçlar sonrasında oluşan hayal kırıklığı yaşanması zor deneyimlerden biridir ve insanlar hayal kırıklığı yaşamamak için çaba gösterir. Buna rağmen herkes hayal kırıklığı yaşar. İşler planlandığı gibi gitmediğinde, umut bağlanana istekler yerine gelmediğinde hayal kırıklığı olur. Beklenti ne kadar büyükse, kişi kendini beklediği sonucun gerçekleşeceğine ne kadar inandırmışsa, umut bağlamışsa yıkım o kadar artar. Hayal kırıklığı sonrasında bir çok olumsuz duygu bir arada yaşanır. Utanç, stres, sıkıntı, depresyona kadar giden üzüntü bazen kontrolü zor duygulardır. Çoğu kez hayal kırıklığının getireceği bu duyguları kabullenmek ve kontrol etmek daha zor olduğu için, insanlar duygularını kızgınlık, öfke, gerçeği red etme gibi farklı tepkilerle gösterme yolunu seçerler. Özellikle kişinin yeni planları yoksa, işlerin yolunda gideceğine çok inanmış ve aksini hiç düşünmemişse, üstelik beklentiler gerçekçi değilse hayal kırıklığı o kadar artar. Hayal kırıklığından kaçınmak için bir yöntem “Herşey yolunda gibi” davranmaktır. Ama en çok kullanılan yöntem risk yaratmayacak tercihlerde bulunmaktır. Ama risk alınmayan tercihler yeni fırsatların kaçmasına, yeni başarılara, farklı umutlara engel olarak daha büyük bir hayal kırıklığı nedeni olabilir. HAYAL KIRIKLIĞINDAN KAÇMA MÜMKÜN MÜ ? Hayal kırıklığından kaçmak mümkün olamayabilir. Ama hayal kırıklığına uğramaktan korkmamak gerekir. Çünkü hayal kırıklığının sonuçları ile başetmek mümkündür. Bazı kişiler diğerlerinden daha çok hayal kırıklığı yaşarlar. Dünya mükemmel olmadığına göre, kimse herşeyi mükemmel yapamaz. Ama aşırı mükemmelliyetçi insanlar bu çaba ile daha çok hayal kırıklığına uğrarlar. Her zaman hatalar, eksikler olabilir. Önemli olan onlar için kızmak, öfkelenmek ya da hayal kırıklığı yaşamak değil, onlara rağmen gerekenleri yapmaya çalışmak olmalıdır. Mükemmelliyetçi insanların ve bir çok kişinin hayal kırıklığına uğrama nedenleri gerçekçi olmayan beklentileridir. Kendinden yetenekleri ve bilgisinin üstünde beklentileri olmak üzere, başkalarından da gerçekleştiremeyecekleri belli olan beklentiler içine girmek hayal kırıklığına neden olur. Bu duruma bir çok örnek verilebilir. Yeterli olmadığınız ya da yeterli tecrübeye, kaynağa sahip olmadığınız halde işte başarılı olmak, terfi almak, para kazanmak gibi beklentileriniz varsa hayal kırıklığı kaçınılmaz olabilir. Yeteneklerinin yetersiz olduğunu bildiğiniz çocuğunuzun başarısızlığının sizi hayal kırıklığına sürüklememesi için gerçekçi olmak zorundasınız. Sıralamanın sonunda olan takımınızın çok güçlü olduğu bilinen takım karşısında büyük farkla galip geleceğini beklerken yenildiği için hayal kırıklığı yaşıyorsanız hakeme kızmak hayal kırıklığınızın bir sonucu olacaktır. Hedefler umut ve daha iyi için beklenti içermelidir. Ancak “olabilirlik, gerçekleşebilirlik” dengesi unutulmamalıdır. En önemlisi hayal kırıklığı ile başedebilmek için her zaman bir yedek planınız olmalıdır. Sizi hayal kırıklığından koruyacak şeylerin başında bir “B” planı olması gelir. Çünkü hayal kırıklığı başarısızlık demek değildir. Sadece yeniden, farklı bir şekilde denenmesi gerektiğini gösterir. Ancak tüm bunlara dikkat edildiği halde bazen hayal kırıklığı yaşanabilir. O zaman hayal kırıklığı gerçekten çok yıpratıcı bir duygu olabilir. Yaşamı olumsuz etkilememesi için iyi yönetilmesi gerekir. Etkisini değerlendirmek ve bir şeyler yapmak için kendinize zaman tanımanız uygun olur. Hemen verilen tepkiler genellikle sorunları büyütür. Bu durumu bir yenilgi olarak almamak önemlidir. Kişisel bir başarısızlık ve yenilgi olarak alıp, kendinizi suçlamak hayal kırıklığını gidermez. Sonra beklentileri yeniden değerlendirmek, ne kadar gerçekçi olduklarına bakmak, gerçekçi iseler sorunun nerede olduğunu anlamaya çalışmak gerekir. Eğer baş etmekte zorlanıyorsanız, beklentileriniz çok gerçekçi ve kendinizi bu nedenle ruhsal olarak kötü hissediyorsanız terapi size beklentilerinizi ve kendinizi çözümlemenizde yardımcı olur. Çünkü her hayal kırıklığından sonra yeniden denemeniz gerekir. Başka kaynaklar, başka yollar, başka hedefler, başka yöntemler ama yeniden ve yeniden denemek baş etmenin kesin çözümüdür. Başarı çoğu kez hayal kırıklıkları ile başa baş gider ve kazananı sizin denemeleriniz, araştırmalarınız, tutumlarınız belirler.