| STEVE H. HANKE | Steve H. HANKE |
| Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Ekonomi Profesörü & Forbes Dergisi Köşe Yazarı |
|
BİR ENTELEKTÜEL OLARAK REAGAN ÜZERİNE DÜŞÜNCELER |
Ekonomist HAYEK Ronald REAGAN`ın en gözde düşünürlerinden birisiydi.Ve REAGAN, HAYEK’in tanımına göre, bir entelektüeldi. REAGAN entelektüel miydi? REAGAN, In His Own Hand adlı kitap bu sorunun yanıtını veriyor. Bu kitap, George SHULTZ’un aydınlatıcı önsözüyle birlikte, esas olarak 1970’lerin sonunda haftanın beş günü birçok radyoda aynı anda yayınlananbeşer dakikalık konuşmalarının metinlerinden oluşan, REAGAN’ın yazdığı 259 yazıyı içermektedir. Konularının genişliği korku ve hayranlıkla karışık bir saygı uyandırır. Aynı zamanda başkanlığının felsefi çerçevesini ortaya koyar.
Hiç şüphe yok ki, REAGAN her zaman rahat ve kontrollü görünürdü. Konuları her yönüyle düşünürdü. 1981-82 yıllarında Başkan’ın Ekonomik Danışmanlar Konseyinde üst düzey bir ekonomist olarak onun entelektüel keskinliğinin ilk elden tanığı oldum.
İlk görevlerimden biri federal hükümetin tasarrufundaki arazileri incelemek ve ne yapılacağı hakkında önerilerde bulunmaktı. Bu büyük bir görevdi. Bu topraklar Fransa’nın altı katı büyüklüğünde bir alanı kapsayan, uçsuz bucaksız arazilerdi.
Bu sözde kamu arazileri Amerika’nın kapitalist sisteminde muazzam bir sosyalist anomaliyi temsil etmektedir. Tüm sosyalist işletmelerde olduğu gibi, bunlar da, dar çıkar gruplarının ipinde oynayan siyasetçiler ve bürokratlar tarafından kötü yönetilmekteydi. Gerçekten de ABD’nin millileştirilmiş arazileri trilyonlarca dolar değerinde varlığı temsil etmektedir amayine de hükümet için negatif nakit akışı yaratırlar. Önerilerimi 1981 Eylül’ünde Nevada, Reno’da yapılan yıllık Kamu Arazileri Konseyi toplantısında sundum. Konuşmamın başlığı "Bu Arazileri Özelleştirin"di.
Reno’daki konuşmam bir karışıklığa neden oldu. İçişleri Bakanı James WATT öfkelenmişti çünkü bu arazileri eyalet hükümetlerine devretmek istiyordu; bir sosyalizm biçiminde diğerine. Söylemek bile gereksiz; başımın büyük bir dertte olduğunu düşünüyordum. Siyasi olarak kurban edilmekten kurtulmayı umarak analizimi apar topar Başkan’a gönderdim.
Beni hayrete düşürecek şekilde REAGAN hemen yanıt verdi, üstelik benim tarafımı tutarak. Daha da iyisi, önerilerimi çarçabuk yönetim politikası haline getirdi.
Kamu arazilerinin özeleştirilmesini onayladığını 1983 mali yılı bütçe mesajında halka açıkladı: "Bu mülklerin bir kısmı kullanılmıyor ve özel sektöre devredilirse topluma daha büyük bir değer katacaktır. Ulusal parklarımızı, ormanları vahşi ve manzaralı alanları tümüyle korurken bu gereksiz mülklerden kurtularak önümüzdeki üç yılda 9 milyar dolar tasarruf edebiliriz."
REAGAN’ın bu meseleyi zaten düşünmüş olduğu anlaşılmıştı. REAGAN, In His Own Hand kitabı bu konudaki politik görüşlerini açıkça önceden gösteren birkaç makaleyi içermektedir. Kamu arazileri üzerine 1970’li yıllardaki düşünceleri diğer bir büyük düşünür Adam SMITH’in yazılarını yansıtmaktadır. REAGAN SMITH’ten hiç alıntı yapmamış olsa da akıl yürütmeleri benzerdir.
SMITH Miletlerin Zenginliği (1776) adlı eserinde “tüccar ve hükümdar kadar birbiriyle bağdaşmayan iki karakter olamaz,” sonucuna varmaktadır zira insanlar başkalarını varlığına kendilerininki kadar özen göstermezler. Bu doğrultuda, devletin sahip olduğu arazilerin özel mülklerin ancak %25’i kadar verimli olduğunu öngörmekteydi. SMITH Avrupa’daki büyük kraliyet arazilerinin "üretim ve nüfus bakımından tam bir israf ve kayıp olduğuna” inanmaktaydı.
Siyasi muhalefet REAGAN’ın özelleştirmeleri yapmasını engelledi. Dolayısıyla ABD’nin millileştirilmiş arazileri kötü kullanılmaya devam ediyor. Ama entelektüel REAGAN bunu çok önceleri düzeltecekti.
