| Alternatif Yatırım Enstrümanları | İ.Emre PESER |
| Sermaye Piyasası Danışmanı |
|
Opsiyon piyasaları, “volatilite” yani hareketliliğin alınıp satıldığı organize pazar yerleridir ve Opsiyonlar da oynaklığın seviyesini göstermesi açısından çok önemlidir. VIX Chicago Board Options Exchange (CBOE) “Volatility Index” in sembolüdür ve S&P 500 endeks opsiyonlarının hareketliliğini ölçmekte kullanılır. Bazıları tarafından "korku endeksi" olarak da tanımlanır ve aslında, en basit tanımıyla gelecek 30 günde beklenen hareketliliği tanımlama amacını taşır.
VIX,CBOE tarafından gerçek zamanlı olarak hesaplanır ve yayınlanır. S&P 500 endeks opsiyonlarının ağırlıklı bir karışımıdır ve VIX rakamı bir yüzde değeridir. Bu değer üzerinden S&P 500 endeks hareketinin yıllık yüzde değer baz alınarak 30 gün içerisindeki beklenen hareket aralığı tanımlanır.
Örneğin VIX değeri 25 ise bu yıllık %25 değişim beklentisini gösterir ve bunun aylık karşılığı ise 25/3.464 = %7.22 olarak tespit edildiğinde; gelecek 30 gün içerisinde S&P 500 endeksinin yaklaşık 72 puanlık aşağı veya yukarı hareket etmesinin piyasa tarafından beklendiği anlaşılır.
Yüksek VIX değerleri piyasadaki belirsizliğin arttığına işaret ederken, düşük değerler ise daha sağlam duran bir piyasa anlamına gelmektedir. Opsiyon maliyetleri de bu değere göre artar veya azalır.
Birkaç yıl öncesine kadar medya tarafından hiç dikkate alınmayan daha doğrusu belki de varlığından dahi haberdar olmadığı VIX endeksi, son dönemde yakından izlenmekte. Piyasaları yakından takip eden ve hızlı öğrenen finansal piyasamız ile ilgilenen kişiler VIX konusuna da gereken önemi verdiler ve medya tarafından yapılan analizlerde VIX endeksi hakkında yorumlara sıkça rastlar olduk. Son dönemlerde, televizyon ve gazetelerin finans haberlerine baktığımızda bu kavramdan rutin olarak söz edildiğini görüyoruz.
Opsiyonlarda işlem yapan yatırımcılar, S&P 500 Endeksinde 1930 yılından bugüne değin, tarihsel olarak yılın en kötü performans gösteren ayını (Eylül ayı), son 2 aydır yaşanan en hızlı rallinin bile, kurtaramayacağını düşünmeye devam ediyorlar.
Yatırımcıların önümüzdeki beş hafta içinde hisse senetlerideki değişim yüzde 13 gibi yüksek oranda artıcağı tahmin ediyorlar. Son 21 yıl içinde Ağustos 2008’den sonra S&P 500’de beklenen bu en büyük aralıklardan biri anlamını taşıyor! Son beş yıl içinde Endekslerin yüzde 81 oranında ters yönde hareket ettiği tarihsel bir gerçek olarak önümüzde durmakta. Opsiyon yatırımcıları dalgalanmaların, VIX vadelilerinin, artacağı ve hisse senedi fiyatlarının da gerileceğini düşünüyorlar; S&P 500 Endeksinin son 5 ayda %49 değer kazandığı düşünüldüğünde çok da olasılık dışı bir beklenti olmadığı rahatlıkla söylenebilir.
Geçmiş veriler gösteriyor ki; ABD yatırımcıları en çok Eylül ayında kaybediyor. Amerikan hisse senetleri endeksi 1928 yılından bugüne değin Eylül aylarında ortalama yüzde 1,3 gerilemiş bulunuyor. Hisse senetleri geçtiğimiz Eylül’de, Lehman Brothers’ın batmasıyla, yüzde 9,1 düşmüştü ki bu düşüş Eylül 1931 yılından sonra en büyük gerileme idi. 1931 yılındaki büyük kriz sırasında ise S & P 500 yüzde 30 oranında düşmüştü.
VIX, Chicago Board Options Exchange Volatility Endeksi, genellikle S&P 500’ün tersi yönünde hareket etmektedir; hisse senetlerinin düşmesine yönelik olarak son günlerde sigorta talebinin artıyor olması dikkatlerden kaçmamalıdır. VIX Eylül vadeli kontratları % 3,29 yüksekte işlem görürken, geçen ay daha yüksek % 5,91 seviden işlem görüyordu. Geçen sene Ağustos vadeli kontrat farkları ile karşılaştırıldığında rekor boşluk düzeyinde rakamlar ile karşılaşıyoruz.
VIX Endeksinin son 19 yıllık tarihinde % 20,22 ortalama ile işlem gördüğü ve 2008 Ekim ayında ilk kez Lehman Brothers’ın ABD’de iflas etmesiyle 50 seviyesini aştığı bilinmektedir. Donmuş kredi piyasaları ve sub-prime kredilere bağlı banka kayıplarının $1 trilyon ulaşmasıyla VIX 89,53 ile 24 Ekim 2008 tarihinde rekor kırmıştı.Dünyanın en büyük finans şirketlerinin kaybı şu ana kadar, (Bloomberg verilerine göre) 1,5 trilyon doları geçmiş bulunuyor.
Bloomberg tarafından derlenen verilere göre, yazımızı kaleme aldığımız bugünlerde, S&P 500 endeksinde önümüzdeki 30 gün içinde (Eylül ayında) yüzde 68 olasılıkla yüzde 7,2 dalgalanma yaşanacak.
Türev ürünlere en fazla yatırım yapan ve VIX’i izleyen Hedge fonlar, yapılan bir araştırmaya göre 2008 yılında ortalama yüzde 18,3 kayıp yaşadı. Geçen yıl S&P 500 ise yüzde 38 düşerek, 1937 yılından bu yana en kötü performansı gösterdi. Son 4 aydır yükselen piyasaları yakında düzeltme hareketi bekliyor diyebiliriz. Sonbahara dikkat edilmeli.