| Dr.ÖZLEM ALİKILIÇ&Yard.Doç.Dr.FERAH ONAT |
|
Online sosyal ağların pazarlama iletişimi amaçlı kullanımı |
Sosyal ağlar, aslında insanların toplu halde yaşamasıyla ortaya çıkmış bir olgu. Sosyal ağ (social network) kavramı bireyler arasındaki kişisel veya profesyonel ilişkilerin oluşturduğu ağı anlatmakta. Sosyal ağlar insanlar arasındaki bağlantıları ve bu bağlantıların gücünü temsil etmekte. Ailemiz, mahallemiz, oyun arkadaşlarımız, mezun olduğumuz okullar, üye olduğumuz dernekler ve kulüpler, iş arkadaşlarımız, müşterilerimiz kişisel sosyal ağımızı oluşturuyor. Sosyal ağımız ne kadar güçlüyse yaşamdaki başarı olasılığımız da o kadar yüksek oluyor. Tanıdıklarımız veya bağlantılarımız dediğimiz sosyal ağımız sayesinde iş buluyoruz, müşteri buluyoruz, sosyalleşiyoruz, sorunlarımızı çözüyoruz.
Sosyal ağlar olgusunun son yıllarda güçlenmesini ve insanların bu kadar ilgi göstermesini sağlayan; internet kullanımının yaygınlaşması oldu. Bizler, internette kolay erişilebilen, karşılıklı bilgi paylaşımını sağlayan, kullanımı kolay ortamlar sayesinde sosyal ağlarını güçlendirmenin yolunu bulduk. Önce msn, icq gibi hızlı mesaj servisleriyle kişisel sosyal ağımızı kurduk. Sonra hem iletişim kurmak hem de bazı konuları paylaşmak amacıyla üye olduğumuz yahoo groups gibi mail gruplarına üye olduk. 2007 yılında meydanlarda yapılan mitingler mail grupları sayesinde örgütlendi. Aslında işletmelerde kullandığımız bilgisayar networkü de çalışanlar arasındaki bir tür sosyal ağdır. Daha sonra kendimizi daha iyi ifade edelim, fotoğraflarımızı gösterelim diye kişisel web sitesinin kolay kurulanı olan blogları kullanırken diğer blog kullanıcılarıyla da bilgi ve yorum paylaşımı yapabildiğimiz sosyal ağımızı kurduk. Uzmanlarla tanışmak, yeni insanlarla işbirliği yaparak daha çok mal satmak amacıyla ortaya çıkan Çember Net, Alibaba.com, Linkedin, Xing Open BC gibi sosyal ağ sitelerine üye olduk. Bunlar varken 2007 yazında sanki hiç sosyal ağımız yokmuş gibi birden Facebook ortaya çıktı. işletme yöneticileri çalışanlarının bilgisayar başında zaman kaybetmeleri konusunda endişelenirken zamanının tamamını büroda geçiren çalışanlar için facebook yeniden “sosyal” ve “popüler” olmak son derece zevkli bir deneyimdi. Çalışanlar bilgisayar başında zaman harcarken farkında olmadan hangi şirkette, hangi pozisyonda çalıştıklarını yıllardır görmedikleri arkadaşlarına anlatıp şirketlerinin kurumsal kimliklerini de kişisel çevrelerine taşımaya başladılar. Sosyal Ağ Sitelerine Örnekler
Facebook.com: Yahoo tarafından yayınlananFacebook değerlendirme raporu, Facebook gibi sosyal ağ sitelerinin gelecek potansiyelleri üzerinde önemli ipuçlarını sergiliyor. Bu rapora göre, Facebook 2010’da tahmini 48 milyon üyeye ulaşarak yılda 969 milyon Dolar gelir üretme kapasitesine sahip olabilecek. Webkinz.com; cocukları erken yaşta sosyal ağlarla tanıştıran bir sanal ortam. Bu ortamda öncelikle çocuklara sanal oyuncak hayvan satın aldırtılıyor. Satın alınan oyuncak hayvanın üzerindeki etiketin içinden çıkan özel giriş kodu vasıtasıyla çocuklar, siteye giriş yapıp kaydoluyor. Sosyal ağ sitesi olan “Webkinz”de çocuklar, oyuncak hayvanları için özel oda hazırlayabilir, besleyebilir ve diğer webkinz üyesi arkadaşlarıyla etkileşim kurabiliyorlar.
Famster.com, bir başka sosyal ağ sitesi. Ailelerin birbiriyle etkileşim kurmasına olanak sağlamak amacıyla kurulmuş olan bu sitede aileler; fotoğraf, video yükleyebilir, beğendikleri kitapları, gittikleri tatil destinasyonlarını tartışabilir, aile ağacı oluşturabilir, yemek tariflerini birbirleriyle paylaşabilir, blog yazabilir ve buna benzer pek çok bilgiyi birbirleriyle paylaşıyorlar. “Famster.com”da tüm bunlara ek, aileler, çocuklarının internet güvenliğini sağlamak için gerekli güvenlik donanımlarını da bu sosyal ağ sitesinde bulabilir ve gerekli yüklemeleri de buradan yapabilir.
Ecademy.com; iş ve sosyal ağ sitesidir. iş adamları ve iş dünyası için 1998 yılında kurulan bu site, bugün 170.00’i aşan üyesiyle, artarak faaliyetlerine devam etmektedir.Ecademy, iş dünyasının üyelerini, online ağlarla bağlayarak birbirleriyle iş amaçlı temasa geçmelerini, diğer üye ağlar ile ortak projelerdeçalışmalarını, yeni iş, yeni eleman, yeni tedarikçiler, sponsorlar, yeni iş olanakları bulmalarını sağlayan bir platform. içinde spesifik ağ grupları (ecademy klüpleri), bloglar, gündemde gerçekleştirilecek olan aktiviteleri (kongre, toplantı, seminer, v.s), meslek duyurularını barındıran ecademy, reklamverenler tarafından da tercih edilen bir sosyal mecra haline gelmiş.
Başarılı sosyal ağ siteleri örnekleri incelendiğinde, “Linkedin.com”un da önemli bir yeri olduğu görülebilir. Linkedin.com, profesyonel tanışma platformlarından biridir. Kullanıcıların üye olmak için bir başka site üyesi tarafından davet edilmesinin gerekmediği bu sitede; kişiler eksi çalışma arkadaşlarına, eski sınıf arkadaşlarına, mevcut çalışma ortamındaki iş arkadaşlarına ulaşabilir, sitede yayınlanan iş ilanlarına bakarak kendileri için yeni iş fırsatları yaratabilir, sosyal ağdaki diğer üyeler arasında bulunan profesyonel yönetici ve iş kolu uzmanlarına mesleki konularda danışabilir, tavsiyelerini alabilir ve bilgi paylaşımı yapabiliyor.
iş hayatındaki profesyonelleri biraraya getirmek için açılan topluluk sitelerinden biri de, Türkiye’de faaliyet gösteren “Cember.net”dir. iş dünyasına özel bir sosyal ağ olması için amaçlanan bu site, iş dünyasıdaki profesyonelleri bir araya getirmek amacıyla kurulmuştur. Ancak bu site, “Liknedin.com” gibi dileyen herkesin üye olabileceği bir sosyal ağ değildir. Çünkü üye olabilmek için bir üyenin kullanıcıyı davet etmesi gerekiyor.
Dünyadaki ve Türkiye’deki diğer sosyal ağlara bakıldığında da serbest üyelik ya da davetiyeli üyelik durumlarıyla karşılaşılıyor. Örneğin, 80630.com sosyal ağ sitesi bunlardan birisi. Etiler’in eski posta kodunu site adı olarak seçen sitenin üyeleri arasına katılabilmek için mutlaka mevcut bir üyenin sizi davet etmesi gerektiriyor. Ancak 80630.com sitesi, sitesine giriş yapıldığında, davetiyesi olmayanları bir başka yan siteye yönlendiriyor. “Ogzl.net” adındaki bu sosyal ağ sitesi” Öncelikli olarak 80630’a üye olmak isteyip de davetiye bulmakta güçlük çeken ziyaretçilerimizi düşünerek kurduğumuz bu platforma herkes davetlidir” sözleriyle kendi misyonunu ifade ediyor. Türkiye’de yakın zamanda yayına girmiş olan “Webdeki.net” özellikleri ile günümüzün en popüler sosyal ağ uygulaması Facebook ile benzerlikler gösteriyor. Servise kısa bir üyelikten sonra katılımcı arkadaşların davet edebiliyor ya da e-posta, okul, iş, isim-soyad gibi kriterler ile arkadaşlarını bulabilmektedir. Üyelik sonrası sisteme üye olan kullanıcılar kendi sayfalarını kendilerine göre tasarlayıp, Webdeki.net‘in sunduğu uygulamaları profil sayfalarına ekleyerek, resim, video eklemek ve arkadaşları ile mesajlaşabilmek gibi temel sosyal ağ özelliklerini de kullanabiliyorlar. Bunlara ek olarak Webdeki.net her kullanıcısına kendi blogunu yazma hakkını vermekte ve kullanıcılar dilerlerse “Masa” adı verilen tartışma sayfalarını da açıp, masalarına üyeleri dahil edebiliyorlar. Ayrıca her masanın “Ansiklopedi?” adı verilen bir de “Wiki”uygulaması da bulunuyor.
Siberalem 5 milyonluk nüfusu ile Türkiye’nin en büyük web topluluğudur. Bu sosyal ağ sitesine 18 yaşını doldurmuş herkes üye olabilmekte ve Siberalem’in imkanlarından faydalanabiliyor. Dileyen herkesin, başka bir üye tarafından davetiyeye gerek kalmadan üye olduğu bu site, arkadaşlık ve çöpçatanlık sitesi. Siberalem ağı, kişiyebilgisayarıyla sadece birkaç dakikasını harcayarak milyonlarca üyeye ulaşma fırsatı sağlıyor. Üye olan kişi, kendisine uygun profilleri anında listeleyerek dilediği profile / profillerle iletişim kurabilir, arkadaşlığını geliştirebiliyor. Siberalem’de üyelik yaratmak, arama yapmak, karşı tarafa onunla ilgilendiğini belli etmek ücretsiz. Ancak sınırsızca mesajlaşabilmek için üyelerin “Silver” ya da “Gold” üyeliğe geçiş yapmaları ve ücret ödemeleri gerekiyor.
Yonja.com da Türkiye’deki bir başka arkadaşlı