| MAVİ YOL | Dr. Can Fuat GÜRLESEL |
| Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Başkanı |
|
2010 yılında tüm fiyatlarda oynaklık sürecek |
2010 yılı ise tüm fiyatlar için kriz sonrası yeni denge seviyelerinin oluşacağı bir normalleşme yılı olacaktır. Ancak fiyatların hangi seviyelerde ve ne zaman normalleşeceğini ve yeni dönemin arz ve talep koşullarını yansıtan sağlıklı dengelere kavuşacağını tahmin etmek güç görülmektedir.
Ekonomik iyileşme için belki de yeni desteklere ihtiyaç duyulması veya gelişmiş ülkelerin desteklerini geri çekmeye başlamaları ve desteklerin çekilmesi sonrasında iyileşmenin hangi hızla süreceğine ilişkin belirsizlikler nedeniyle 2010 yılında iyileşme ve normalleşme dalgalı olacaktır.
Bu nedenle 2010 yılı genelinde varlık ve emtia fiyatları da inişi-çıkışlı bir seyir gösterecektir. Ancak muhtemelen ekonomide göreceli iyileşme ve normalleşmenin sağlanması halinde varlık ve emtia fiyatları 2010 yılı sonunda 2009 sonu seviyelerinin bir ölçüde üzerinde olacaktır.
2010 yılı Dolar ile Euro ve diğer gelişmiş ülke para birimleri arasında dalgalanmalara sahne olacaktır. Dolar ile Euro kuru muhtemelen 1.30 ile 1.55 gibiarası geniş bir bant içinde dalgalanacaktır. 2010 yıl sonuna gelindiğinde ise iyileşme ve normalleşme varsayımı altında parite muhtemelen ortalama 1.40-1.45 seviyelerinde olacaktır. Ancak 2010 yılının hemen her çeyreğinde Dolar ile Euro ve diğer gelişmiş ülke para birimleri arasında farklı yönlerde kuvvetli dalgalanmalar sürecektir.
2010 sonunda ABD ekonomisinin krizden en önce ve büyük ölçüde çıkmış olması ve diğer gelişmiş ülkelere ve özellikle Avrupa’ya kıyasla daha hızlı sürdürülebilir bir büyüme sürecine girmiş olması halinde Dolar daha da güçlü olacaktır.
2010 yılı genelinde enflasyonist bir etki ve baskı beklenmemektedir. Merkez Bankalarının genişlettiği likidite talep yönüne çok sınırlı katkı sağlamaktadır ve bankaların kredi verme kapasiteleri de sınırlı ölçüde iyileşme gösterecektir. Bu nedenle küresel ölçekte talep yönlü bir enflasyonist baskı beklenmemektedir.
Faiz oranları da yılın son çeyreğine kadar düşük kalmaya devam edecektir. Gelişmiş ülkelerin Merkez Bankaları faiz artırımına en erken dördüncü çeyrekte veya daha hızlı toparlanma halinde (düşük olasılık) üçüncü çeyrekte başlayacaktır. Faiz artırımlarının miktarı 0.25 (FED) ve 0.25-0.50 (AMB) gibi sınırlı oranlarda, ancak etkileri kuvvetli olacaktır.
Emtia fiyatlarında ise üç belirleyici olacaktır. Bunlardan birincisi Doların değerindeki gelişme ve dalgalanma olacaktır. İkincisi spekülatif yatırım olanaklarının (Dolar ile carry trade) ne kadar daha süreceğidir. Üçüncüsü ise ekonomik büyümeye geçiş ile birlikte varlık ve emtialarda oluşacak yeni arz/talep dengesi olacaktır.
Doların 2010 yılı içindeki dalgalanma beklentisine bağlı olarak emtia fiyatlarında da dalgalanmalar yaşanacaktır. Petrol, altın ve metal fiyatları yıl genelinde aşağı ve yukarı yönlü dalgalanacaktır. Altın ve metal fiyatlarında yeniden oluşan spekülatif köpükler atılacaktır. Petrol, metal ve özellikle gıda ile soft emtia-hammadde fiyatları yılın ikinci yarısında belirginleşecek arz ve talep ile birlikte yeni dönemin gerçek ve sağlıklı fiyatlarına (değerlerine) yaklaşacaktır. Köpüklerin atılması sonrasında 2010 sonunda ekonomide iyileşme ve normalleşmenin sağlanması halinde petrol, metal ve gıda-soft emtia fiyatları 2009 sonu fiyatlarının sınırlı ölçüde üzerinde oluşacaktır.
Son söz: 2010 yılında yön arayışları ile döviz kurlarında ve emtia ile varlık fiyatlarında dalgalanmalar (inişler-çıkışlar) devam edecektir. Sağlıklı ve gerçek yeni fiyat seviyelerine 2010 sonunda normalleşme ve iyileşmenin sağlanması halinde ulaşılabilecektir.