|
Emre PESER:
Vadeli işlemler ve Opsiyon Borsa’sı çiçeği burnunda yeni bir borsa, okuyucularımızın bilgilendirmek adına kısaca VOBAŞ’ın kuruluş hikâyesini ve kuruluş amacını anlatırmısınız?
Hamdi BAĞCI:
4 Şubat 2005’de ilk gongun vurulmasıyla birlikte işlemlerin başladığı Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) kısa bir süre içerisinde büyük bir gelişim göstermiştir. Türk finansal sisteminde yeni bir dönemi başlatan bu gong aslında yıllardan beri ülkemizde eksikliği hissedilen risk yönetim araçlarının artık yatırımcılar tarafından kullanılabileceği müjdesini de vermiş oldu.
VOB Türkiye’nin ilk ve tek türev araçlar borsası. Bu anlamda ülkemiz finansal piyasalarında yeni bir dönemin başlangıcını da temsil ediyor. Ülkemizdeki yatırımcılara daha önce sahip olmadıkları, oysaki dünyada rakipleri tarafından uzun yıllardan beri kullanılan yatırım araçlarını sunarak, onlara hem risk yönetimi yapma, hem gelir elde etme hem de rekabet avantajı yaratma imkânlarını sunmuştur.
Bana da zaman zaman sorulan ve merak edilen konulardan birisi VOBAŞ neden İstanbul yerine İzmir’de faaliyet göstermektedir sorusunun cevabını en yetkili kişi olarak sizden rica ediyorum.
VOB işlemleri elektronik ortamda gerçekleşmektedir ve bu sayede Türkiye’nin her yerinden erişilebilmektedir. Dolayısıyla VOB merkezinin İzmir’de olması bir dezavantaj oluşturmamaktadır. İzmir’de maliyetlerin düşük oluşu ve borsanın ihtiyacı olan nitelikli insan kaynağına sahip olmasının sağladığı avantajlar da VOB’un İzmir’de teşkilatlanmasında etkili olmuştur.
Şu anda kimler VOBAŞ’da işlem yapabilirler ve nasıl bu imkândan faydalanabilirler?
Hangi enstrümanlar da işlem yapılmaktadır ve en çok hangi ürünlerde işlem gerçekleşmektedir?
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, VOB hem bireysel hem de kurumsal yatırımcılara açıktır. Borsamız emirlerin eşleştirilmesinde ve emirlerin iletilmesinde elektronik bir sistem kullanmaktadır. Emirler Borsaya üyeler tarafından iletilir. Üyelerimizin kendi ofislerinde emirlerin iletilmesi amacıyla kullandığı Borsamızın bilgisayarlarına bağlı bilgisayarları bulunmaktadır. Yatırımcılar Borsamız üyesi olan aracı kurum ve bankalar vasıtasıyla kolaylıkla VOB’da işlem yapabilirler.
Başlangıçta, ABD Doları / YTL, EURO / YTL, İMKB 30 Endeks, 91 günlük Hazine Bonosu, 365 günlük Hazine Bonosu, Pamuk ve Buğday olmak üzere 7 sözleşme işleme açılmıştır. Zamanla bu sayı, İMKB 100, Altın ve Gösterge-DİBS vadeli işlem sözleşmelerinin de işleme açılmasıyla 10’a ulaşmıştır.
En çok işlem gören sözleşmelerimiz endeks ve döviz sözleşmeleridir. Ancak, zamanla Borsamızın ve sunduğu faydaların bilinirliği arttıkça diğer sözleşmelerimize olan ilginin de artacağını bekliyoruz.
Bildiğim kadarıyla ürün çeşitliliğini artırma çabalarınız var, bu yöndeki son gelişmeleri bize aktarabilir misiniz.?
Borsamız, piyasanın ihtiyaçları doğrultusunda sürekli olarak yeni sözleşmeler dizayn etmekte ve bunları yatırımcıların kullanımına sunmaktadır. Şu anda, Hisse Senedi Vadeli İşlem Sözleşmesinin Borsamızda işlem görmesi için SPK’nın onayı beklenmektedir. Başlangıçta, İMKB’de işlem hacmi ve piyasa kapitalizasyonu en yüksek olan ilk 10 şirketin hisse senetleri üzerine VİS’leri işleme açmayı planlıyoruz. İlerleyen zamanlarda, piyasa ve yatırımcıların ihtiyaçları doğrultusunda bu sayının artacağını söyleyebiliriz. Bu sözleşmeler yatırımcılara hisse senetlerinin fiyatlarında düşüş beklentisi olduğunda da işlem yapma imkanı sunacaktır, bu nedenle piyasanın yoğun ilgi göstereceğini bekliyoruz.
Sayın BAĞCI, ülkemizin en önemli makro ekonomik sorunlarından bir tanesi dış ticaret açığının sürekli artması ve son dönemde YTL’nin aşırı değerlenmesi ile ihracatçımızın rekabet gücü azalıyor ve kar marjıda düşürüyor. Bu noktada son günlerde Merkez Bankası’na da ciddi baskılar geliyor. Sizce VOBAŞ ihracatçımızı rahatlatmak adına bu noktada bir çözüm yeri değil midir?
Riskin var olduğu ve mutlaka yönetilmesi gerektiği herkesin uzlaştığı bir gerçektir. VOB yatırımcılara spot piyasada mevcut veya gelecekte oluşabilecek fiyat risklerinden korunma (hedging) fırsatını sağlar.
VOB’da işlem gören döviz sözleşmeleri döviz cinsinden geliri veya gideri olan firmalar için önemli fırsatlar sunmaktadır. İhracat yapan bir şirketin 3 ay sonra döviz geliri elde edeceğini düşünelim. Şirketin kar ve zararı 3 ay sonra oluşacak döviz kuruna bağlı hale gelmektedir. Şirket, kur artarsa (kur farkından dolayı) kar elde edecek, düşerse (kur farkından dolayı) zarar edecektir. Şirket, 3 ay sonraki döviz kuru ne olursa olsun, şu an itibariyle kar veya zararını sabitlemek isteyebilir. Bunu vadeli işlem sözleşmeleri kullanarak kolayca sağlamak mümkündür. İleri bir tarihte döviz geliri olan bir ihracat şirketi kendine döviz kurunu sabitleme imkanı verecek bir vadeli işlem sözleşmesini Borsamızda satabilir. Bunun yapılmasıyla, 3 ay sonraki dövizinizin hangi kur üzerinden satılacağı garanti edilmektedir. Bu işlemin karşı tarafı da, 3 ay sonra dövize ihtiyaç duyacak bir ithalatçı olabilir. İthalatçı da 3 ay sonra alacağı döviz için ödeyeceği Yeni Türk Lirası tutarını şimdiden belirlemek isteyebilir.
Dolayısıyla VOB’un sunduğu sözleşmelerle döviz kurundan kaynaklanan riskler bertaraf edilebilir ancak döviz kurunun spot piyasadaki mevcut seviyesini belirlemek mümkün değildir.
Son olarak sormak istediğim kurumsal ve bireysel yatırımcılara bir mesajınız var mı?
Vadeli işlemler, finansal piyasaların en hızlı gelişen segmentini oluşturmaktadır. Hem gelişmekte olan ülkelerde hem de gelişmiş ülkelerdeki vadeli işlem borsalarında işlem hacimleri sürekli olarak artmaktadır. Türkiye’nin “finansal süpermarket”i olan VOB, vadeli işlemler alanında dünya standartlarında bir borsa olmayı hedeflemektedir. Ülkemizin önde gelen aracı kurum ve bankalarından oluşan 59 üyesi olan VOB, yatırımcılara hem risk yönetimi yapma, hem gelir elde etme hem de rekabet avantajı yaratma imkanlarını sunan yenilikçi ürünleri ve uzman kadrosuyla Türk reel sektörünün hizmetindedir. Tüm yatırımcıları VOB’da işlem yapmaya davet ediyorum.
Okuyucularımız, sermaye piyasaları ile ilgili her konuyu epeser@restfx.comadresine
gönderecekleri e-posta yoluyla sorabilirler.
|
