İĞNE Bedii OKYAY

Borç sarmalı

Soner Yalçın’ın 28 fiubat 2010 tarihli Hürriyet Gazetesi’ndeki yazısından bir bölüm. “Tarih 16 Ağustos 1838.Sadrazam Reşit Paşa, İngiliz elçisi Canning ile Osmanlı-İngiliz ticaret antlaşmasını imzaladı. Antlaşmayla Osmanlı iç pazarını tümüyle yabancılara açtı. Devletçi ekonomiyi rafa kaldırdı; gümrük vergilerini düşürdü; Osmanlıyı ucuz ithal malları cenneti yaptı. On binlerce küçük esnaf iflas etti. Bir yıl sonra; açık pazar haline getirilen ekonomik düzenin gerekli kıldığı mali, idari reformları Tanzimat Fermanı ile gerçekleştirdi. Sonuç: 1814’ten beri 23 Osmanlı kuruşu karşılığı olan 1 sterlin; 1839’da 104 Osmanlı kuruşuna yükseldi.Osmanlı nüfusu giderek yoksullaşırken, küçük bir azınlık alafranga yaşamın getirdiği tüketime yöneldi. Araba sevdası başladı. O sırada Avrupa sermayesinde de yapısal dönüşüm yaşandı, mali sermaye güç haline geldi. Bu durum Osmalı gibi ülkelere sermaye akımını hızlandırdı. Osmanlı da gerek savaş, gerek tüketime yönelik yeni yaşam tarzı nedeniyle hep borçlandı.İhtiyacı olan parayı Avrupa para piyasalarından buldu. Avrupalı parasını kendi ülkesindeki yüzde 34 gibi düşük faiz yerine Osmanlıya yüzde 1112 faizle vererek büyük rant elde etti. Sonuç: Osmanlı borçlarını ödeyemez hale geldi; Avrupa ayağa kalktı;önce Bulgarlar sonra Sırplar ayaklandı.” Size yaşadığımız günleri hatırlatıyor mu? Hani tarih geçmiş den ders almaktı? Serbest Pazar Ekonomisi adı altında gümrüklerini sıfırlayan Türkiyeyi ithal mallar cennetine çeviren, üretim tezgahları susmuş, sanayi işçisi işsiz kalmış, esnafı bitmiş, tüketim iştahı her gün pompalanan, borçlanmaktan başka çaresi kalmamış milletle; bu ülke birliğini,dirliğini muhafaza ederek nereye kadar gidebilir? TÜİK verilerine göre;2009 yılı işsizlik rakkamları bir önceki yıla göre 860.000 artarak 3.5 milyon’a ulaşmış bulunuyor. Yine TÜİK verilerine göre;iş bulmaktan umudunu kesenlerle birlikte bu rakkam 6 milyona,işsizler yüzdesi ise yüzde 20’ye tırmanmış durumda. Her dört genç insandan biri işsiz. Tüketici kredilerinde borcunu ödeyemeyenlerin sayısı yaklaşık 625.000 kişi,5 milyon kredi kartı takipte. 2002 yılında 221 milyar dolar olan kamu ve özel kesim toplam borç stoğu, 2009 yılı sonunda 495 milyar dolara yükselmiş durumda. İşte; 1800’lü yılların Osmanlısı;2000’li yılların Türkiye Cumhuriyeti.