Dr. Ö. TURGUT TELMAN Finans Kulüp Başkanı Finance Club President Temenni Programı Programın açıklanmasının ertesi günü gazeteleri gözden geçiriyordum. "Artık yalan yok", "Hayırlı olsun", "Yeni Türkiye için ilk adım", "Gece yarısı telefonu", "Umuda yolculuk", "Program yetersiz" manşetleri vardı. Ve Sayın DERVİŞ'in en çok işitilen yada programı özetleyen sözü "Hepimiz kemersıkacağız". Eskilere doğru bakabilenler bu sözü Sayın DERVİŞ'in gençliğinde rahmetli İNÖNÜ'den duyduğumuzu hatırlayacaklar. O gün bugün kemer sıktırmayan görmedik. Ne bol kemermiş!!. Ama gene de rahmetli ÖZAL'ın tonton göbeği nedeniyle olsa gerek kemeri sıkıştırmak yerine dünyanın her yerinden bir şeyler getirip yememizi uygun gördüğünü hatırlıyoruz. Şimdi Sayın DERVİŞ'in "Hepimiz kemer sıkacağız" sözüne karşılık Sayın Meral TAMER (Milliyet) "Sen öyle zannet" şeklinde Sayın bakana hitaben başlık atmış. Sayın Mahfi EĞİLMEZ Radikal'deki köşesinde bu programdan bir şey anlamak için falcı olmak gerektiğini söylüyor. Dolar düşecek, büyüme şu kadar olacak, Tefe Tüfe hesapları v.s. Ben de neyin programlandığını anlamadım. Bu programın bir siyasi partinin seçim için hazırladığı programlara benzemesi beni şaşırttı doğrusu. Bu söylenenler epey zamandır konuşuluyordu. Şimdi biz en çarpıcı karar olarak neyi alkışlayacağız? Şimdi bu emekçinin, bu esnafın, bu sanayicinin, bu ihracatçının sorununa çözümlerbulundu mu? Fabrikalarımız çalışacak mı? Hani her gün bir fabrikanın iflas ettiği, işçi sayısının yarısının işten çıkartıldığı, hiçbir şeyin satılmadığı, hiçbir şeyin alınmadığı bu dönemde neler değişecek. Belki iyi bir şeyleryaparlar diye bekleyen sanayici ne buldu? Sanayi çalışamıyorsa hangi işçi alışveriş yapacak, bankalara hangi paralar gelip gidecek? Uzun vadeli program yapalım derken gelecek yıl kimden hangi vergiyi nasıl alacaksınız? Elbette ki yorumlar için erken denilebilir. Ama biz iktisadi hesap yapmayı biraz seviyoruz. Üstelik 17 tane IMF pazarlığı ve program tecrübesi yaşamış insanlarız. Sayın DERVİŞ için çok yeni olan, Sayın Başbakan tarafından esasen hiç bilinmeyen buekonomik hedef sözlerini veya umut yolculuğunu (Akşam gazetesi) biz çok dinlemiştik. Sayın Güngör URAS da köşesinde "Derviş umut dağıttı" başlığını kullanmış. Sayın Ercan KUMCU ise, yapılan açıklamalarla BİRAZ ZAMAN SATIN ALINDI diyor. Şimdi düşünelim; bütün söylenenleri madem biliyorduk, bu kadar zamanda hangi program nasıl hazırlandı. Ben öyle sanıyorum bu zaman ne yazık ki Sayın Bakanın ve yenibürokratların intibak süreci olarak harcandı. Sayın ÇÖLAŞAN dahi TV. programında; "eğer, rahmetli Özal olsa idi ekibini bayramda toplar bayram ertesinde önümüze kendi içinde tutarlı bir programı önümüze koyardı" şeklinde büyük bir reaksiyon ortaya koymuştu. Şimdi 50 günlük bir çalışma sonunda enflasyon futbol antrenörlüğü gibi bir şeyler ortaya konulması, çok gol atacağımızdan söz edilmesi ve hele de gelir tarafı, kaynakları belli olmayan bir programın ortaya konulması inanılmaz, doğrusu hiç beklemediğim bir sonuç. Belki bu da Amerikanvari, bizim bilmediğimiz ekonominin yeni bir yönetim modelidir!!. İşin kötüsü, okuduğum hiçbir yazar bu programdan iyi şeyler anlamamış. (Siyasi muhaliflerden söz etmiyorum.) Bütün bu temenni ve tahminler programının, ne zaman ne sonuçlar vereceği de meçhul. Amerikalılar gibi biz de uygulamayı heyecanla bekleyeceğiz. Ne kadar zaman ve ne bekleyeceğiz? Haziran'da düzelme bekliyoruz. Bu programın iki ay içinde sonuç vereceğini ve haziran'da düzelme başlayacağını düşünmek istiyorum. İnanmak istiyorum. Halâ yasaların çıkartılma temennisi var ortada. Programın arkasındayız diyorlar ama programlara insanların değil yasaların destek olması gerektiğini, sözlerin uçup gittiğini anlamak istemiyorlar. Dikkatinizi bir hususa çekmek istiyorum, bankalar krizde olduğu için bazılarına el kondu. Bu defada bu bankalar bütçeye yük oldu. Bu işin neresi doğru? Ekonomik program olarak Bankacılık için ve Merkez Bankacılığı hakkında yasal düzenlemeler yapmak istikrar programı mıdır? Ekonominin tamamı (yani fabrikaları söylüyorum, bankaları değil) durma noktasına gelmiş, işçi-esnaf aç olduğunu haykırıyor. Siz ne ile meşgulsünüz... Kalbi rahatsız olanın apandisiti için operasyon hazırlığı yapılıyor..! Ben her şeye rağmen Sayın DERVİŞ'in büyük özellikleri olduğunu, şimdi yurtdışında geçirdiği 25 yıllık zaman tünelini aşmakta olduğunu düşünüyorum. Olayları ve insanları (politikacıları) kavramaya çalışıyor, Gerekli bilgi birikimini tamamladıktan sonra daha etkin bir ekonomik yapılanma çalışması göreceğimizi umut ediyorum. Sabırsızlıkları rahatlatmak için bir program ortaya konuldu. Bence bu yeni siyasi partinin programı idi. Şimdi gerçek ekonomik programı bekliyorum. Ama vakit hiç kalmadı. Turgut Telman: "Wishful Program" I looked over some newspaper headlines the day after the economic program wasannounced: "No more lies", "First step for a new Turkey", "Insufficient Program," etc. One phrase Mr. DERVİŞ said summarized the whole program "We will tighten our belts." We have been tightening our belts since the time of the late President İNÖNÜ! Surprisingly, this program reminds me of the programs political parties prepare for elections; it is full of estimates about the decrease in the exchange rate, the increase in the growth rate and various consumer and wholesale prices indexes. These are all issues we have been talking about for a while; what exactly are we to applaud? What will change at a time when factories go bankrupt, half of the work force is laid off and no one sells or buys anything? Although these economic goals are relatively new for Mr. DERVİŞ and unheard of for the Prime Minister, we have heard them many times. The government is merely "buying time." It is hard to believe that this program which took fifty days to prepare does not have anything concrete to say about revenues. Can an economic program which regulates the banking sector and the Central Bank be called a stability program? How can such issues be of concern at a time when the economy (and I mean the factories, not the banks) have come to a sto? In spite of everything, I believe that Mr. DERVİŞ is a qualified individual who can prepare a more effective economic structure once he grows familiar with the events and politicians of Turkey.