 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DR. CAN FUAT GÜRLESEL, Ekonomik Hedefler Değişti 1998 Temmuzunda IMF'yle imzalanan Yakın izleme Anlaşması'nın Nisan seçimleri nedeniyle revize edilmesi, 2000-2001 dönemini kapsayacak Stand-By Anlaşması'nın ön görüşmelerine dair bilgiler ve yine bu döneme ait yeni ekonomik hedefler Dr. Can Fuat GÜRLESEL tarafından değerlendirildi. Temmuz 1998 ayında IMF ile imzalanan 18 ay süreli Yakın izleme Anlaşması hedefleri global kriz ve Nisan 1999 seçimleri nedeniyle revize edilmişti. Nisan seçimleri sonrası IMF ile yaz başında yapılan ve 2000-2001 dönemini kapsayacak Stand-By Anlaşması ön görüşmelerinde aynı döneme ait yeni ekonomi hedefleri belirlendi. Bu hedefler Tablo 1'de sunulmaktadır. Bu hedefleri içeren Stand-By Anlaşması ile ilgili kesin görüşmelerin Eylül-Ekim ayında yapılması planlanmışken Ağustos ayında yaşadığımız deprem felaketi 1999 yıl sonu hedeflerini önemli ölçüde etkiledi. Muhtemelen bu etki 2000 ve 2001 yılı öngörülerinin de değişimine yol açacak. IMF ile Ekim ayı içinde yapılacak görüşmelerde bu etki daha net ortaya çıkacaktır. Depremin yarattığı 9-10 milyar dolarlık ekonomik yük dışında ekonomik hedefler ile ilgili beklentiler şöyle değerlendirilebilir. Ekonomi 1998'in son çeyreğinden beri 4. çeyrektir üst üste daralma gösteriyor. Ekonomide canlandırma ve büyüme beklentisi 1999 yılının son çeyreği için mevcuttu. Ancak deprem sonrasında ekonomik canlanma beklentisi yeni yıla ertelendi. Bu nedenle 1998 yıl genelinde 0.4 olarak beklenen büyüme hedefi değişti ve ekonomide %1-1.5 oranında daralma olacağı tahmin ediliyor. Ancak yeni yılbaşına sarkan canlanmanın etkisi ile 2000 yılı büyüme hedefi de %4.4'ten % 5.8'e çıktı. Depremin ekonomi üzerindeki en olumsuz etkisi bütçe ve kamu kesimine getirdiği ilave yük. Bu yükün yaklaşık 4,5 milyar dolar yani 2-2,5 katrilyon TL olacağı tahmin ediliyor. Bu ilave aynen Bütçe ve Kamu kesimi açığına yansıyacak. Aynı miktarda vergi artışı sağlanırsa ilave bütçe açığı olmayacaktır. Ancak daralan ekonomide sıkışan reel kesim üzerine veya mali kesim üzerine vergi, piyasaları ve kurumları zorlayacaktır. Bu nedenle bütçe açığının öngörülen 8.6 katrilyon TL yerine 11-12 katrilyon civarında olacağı tahmin ediliyor. Enflasyon oranları ile ilgili TEFE ve TÜFE göstergelerinde de artış beklenmektedir. Ancak artış oranı maliyetlerdeki artıştan dolayı TEFE'de daha yüksek olacaktır. Eylül ayından itibaren ekonomideki canlanma beklentisi ile TÜFE'de beklenen artış ise tahminlerin altında kalabilir. TEFE yıl sonu için %55-60, TÜFE ise %60-65 aralığında gerçekleşebilir. Ekonomik hedefler konusunda önemli bir sapma da faiz oranları ve döviz kurlarında yaşanacak. Deprem sonrası ilave harcamaların yaratacağı finansman ihtiyacının karşılanma yöntemi faiz oranlarını belirleyecek. Hazine Bonosu faiz oranlarının % 80-90 aralığına inmesi, yurtdışından net sermaye girişine bağlı. Döviz kurları ise enflasyon kadar aylık kur artışı politikasının devam edeceği varsayımı altında enflasyon oranlarındaki artışa bağlı olarak hareket edecektir. ABD dolarının yurtdışında Alman Markı ve Euro karşısında yıl sonuna kadar güçlü konumunu sürdüreceği öngörüsü ile dolar yıl sonunda 510-520 bin TL aralığında kalacaktır. 1999 yıl sonu hedeflerindeki bu olumsuz değişim IMF ile 2000-2001 yıllarını kapsayacak Stand-By Anlaşmasının Tablo-1'de verilen hedeflerini de etkileyecektir. Aynı hedefler korunacak ise önümüzdeki iki yıl için beklenen ekonomik canlanma ve büyüme daha düşük kalacaktır.
CAN GÜRLESEL: "ECONOMIC TARGETS WILL CHANGE" New economic targets had been set during the preliminary negotiations held with the IMF for the Stand-By Agreement in respect of the years 2000 and 2001 and these were to be finalized shortly. However, the earthquake which stroke the country in August had a significant impact upon the year-end figures foreseen for 1999, it is highly probable that this impact will lead to a change in the said targets. In addition to the 9-10 billion-dollar economic burden sustained due to the earthquake, the changes expected in certain indicators are as follows: The economic resurgence foreseen for the final quarter of 1999, will now be postponed to the new year, increasing the economic growth target for 2000 from 4.4% to 5.8%. The most significant negative impact of the earthquake upon the economy has been the additional burden on the budget and the public sector, which stands at TL 2-2.5 quadrillion. This will lead to a budget deficit of TL 11-12 quadrillion instead of the estimated 8.6 inflation, interest and foreign exchange rates will also rise. WPI and CPI may stand at 55-60% and 60-65% respectively as of the year end. Interest rates will depend on the method for meeting the financing of the post-earthquake expenses and US Dollar will reach TL 510-520 by the year-end if it continues to maintain its strong position abroad against the DM and the Euro. These adverse changes in the 1999 figures will naturally influence the 2000-2001 targets to be set with the IMF. If the same targets are maintained, the economic revitalization and growth for the next two years will have to remain at lower levels.   Elegans'a mail |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||