Babür ÖZDEN SUPERONLINE Genel Müdürü
INTERNET BİLGİ TOPLUMUNA GİDEN OLUŞUMDA LOKOMOTİF

SuperOnline Genel Müdürü Babür ÖZDEN ile geleceğin bilgi toplumunu oluşturmada internet' in etkisini, Türkiye' deki gelişimini, internet' in hayatımıza nasıl egemen olduğunu görüştük.

Internet, bilhassa derginizin okuduğu kesimlerin son günlerde - dikkatinden kaçmayan - bir olgusu haline geldi. Bilhassa dünya finansman piyasalarını, Amerikan finansman piyasalarını çok yakından takip eden Türk iş dünyası, 3 yıl öncesine kadar adı duyulmamış yepyeni internet firmalarının, inanılmaz piyasa değerlerine kavuştuğunu duyuyor. Amerika'nın meşhur internet firmaları 4-5 yaşındadır ve 2-3 bin dolar sermaye ile kurulmuştur. Şu anda 600-700 kişi çalışır bu firmalarda. Firmaların gelirlerinin ötesinde karları yoktur. Kurulduklarından beri seneyi zararla kaparlar. Ama bu firmlaların piyasa değerlerine bakarsanız, yani hisselerini halka açtıkları 1,5-2 yıl öncesinden başlayarak bugünkü piyasa değerlerinin milyar dolarlarla ölçüldüğünü görürsünüz. Bir örnek vereyim; bir süre önce Ford, Volvo'yu satın aldı. Volvo 100 yıllık bir firma, 30.000'e yakın çalışanı var, yıllık cirosu 12 milyar dolar ve yıllık vergi öncesi karı da 2 milyar dolar.

Ford, Volvo'yu 6.6 milyar dolara satın aldı. Aynı hafta Yahoo diye bir internet firması Geocity diye küçük bir internet firmasını, 4 yıl önce kurulmuş bir firmadır; şu anda 270 kişi çalışır, yıllık cirosu 19 milyon dolardır, yılda da 20 milyon dolar zarar eder, Yahoo bu firmayı 4,5 milyar dolara satın aldı. Neden diye sormak lazım. Dünyada birşeyler oluyor ve bu, internet ile kendine ilk defa resmi bir izah tarzı buluyor. Sanayi toplumu ve sanayi düzenindeki sermayenin önemi 2.plana düşüyor. Amerika'da en hızlı şekilde bilgi toplumu yükseliyor. Bilginin malzemeden, üretimden çok daha değerli olduğunu ve bilgi toplumuna giden yoldaki bütün imkanların, bütün yan sektörlerin önemli olduğunu kavrayan Amerika ve Amerikan yatırımcısı internete milyarlarca dolarlık yatırım yapmakta. Bu firmaların değerleri de onun için artmakta. Şimdiden yatırımcılar bilgi toplumu ekonomisinde köşe kapmaya çalışıyorlar. Bilgi toplumundaki dengelerde en önemli yerleri oluşturacak bilgi sanayiinin alt yapısını kuran bu firmalar Amerika Online olsun, Yahoo olsun halka açılıyor. Örneğin sabah seansında 8 dolarla sunulan hisse, borsa kapanırken 93 dolardan kapanıyor. CNN, tarihinde ilk defa genel haberlerden sonra sunduğu business ve moneyline programında 12 dakika spesifik interneti veriyor. Borsalarda internet hisseleri ayrı grupta olmaya başladı. Dünyada bir şeyler oluyor, çok ciddi bir değişim. Ama ilk defa çok somut olarak yatırımcılar büyük meblağlarda yatırım yaparak konuya olan güveni gösteriyorlar.

Türkiye burada nerde?
Türkiye burada aslında yolun çok başında. İnternetin güzel yanı dünyada nerdeyseaynı zamanda aynı hızla yayılıyor olması. Çoğu ülkelerde internet bilgi toplumuna doğru giden oluşumdaki en önemli lokomotif. Herşeyin bir internet politikası var. Her ülkede olduğu gibi Türkiye'de de hızla yayılıyor. Her ülkede farklı altyapı sorunlarıyla karşılaşılıyor. Bizim ülkedeki tek altyapı sorunu olan telekomünikasyon, çok yakın tarihe kadar Türk Telekom'un tekelindeydi. 3 yıl kadar önce Türk Telekom'un tekelinden alınıp Ulaştırma Bakanlığı'nın regülasyonuna, denetimine verildi. Türk Telekom lisanslı operatörlerden biri haline geldi. Çeşitli kanuni zeminlerden faydalanarak da geçtiğimiz yıl Turkcell ve Telsim'e de Telekom hizmetleri verebilmek üzere lisans verildi. Türkiye'de bilgi devriminin 1-1,5 yıl gerisindeyiz. Altyapı sorunları ne kadar büyük gözükse de aşılacak durumdadır. Bu açıdan Türkiye' de internetin dünyadan geri kalması gibi bir şey sözkonusu değil. Kalkınma düzeyi bizden ilerde olan ülkelere göre Türkiye'deki internet kullanımı, daha pozitif bir geleceğe bakıyor. Fransa, İtalya v.s.gibi ülkelerin internet kullanımları, büyüme potansiyeli ve hızı bizim çok gerimizde. Türkiye internet treninin vagonlarına zamanında atladı.

Internet kelimesi, bu ortamı kullansanız da kullanmasanız da çoğunlukla insanların dağarcığına girdi. Türkiye internet için büyük bir pazar. 20-25 milyon internet kullanıcısı potansiyeli var. Bu potansiyel ileriki yıllarda realize olacak. Bugün 600.000 civarında kullanıcısı var. Internet kullanan insanların hayatında normal hayatta kullanılan telefon, radyo, tv ve gazete dışında ilave olarak hergün belirli bir sürenin internete ayrılması kaçınılmaz bir durum. 600 bin kişi günde ortalama 40-45 dakika internette vakit harcıyor.

İnsanlar günlük yaşamlarında (mesleki, eğlence, alışveriş, eğitim, banka işlemleri, seyahat v.b.gibi) herşeyle ilgili bilgi ve hizmeti internetten alıyor. Ülkemizde de internetle yapılabilecek hizmetler süratle artıyor. Internet dünyanın en hızlı gelişen sektörü.

SuperOnline bu konumda Türkiye'nin en büyük internet firması ve böyle de olmaya devam edecek. Bu yarışın başında doğru zamanlama yapıp sabır gösterdik. Pazar büyüdükçe biz de bu pazarın içindeki aslan payını kendimizce tutuyor olacağız. 3,5 yaşında bir firmayız. 220 çalışanımız var. '98 ciromuz 15 milyon dolar civarında. Vergi öncesi karımız da 1 milyon dolar. '99'da 35-36 milyon dolarlık bir ciro hedefliyoruz. Vergi öncesi karımız da 4-6 milyon dolar civarında olacak. Firmamızın bugünkü piyasa değerini -bizim dışımızdaki- yerli ve yabancı uzmanlar, yatırım bankacıları 200 milyon dolar civarında tahmin ediyor. Türk internet pazarı son 2-3 yılda büyüdüğü şekilde piyasada büyürse, Super Online'ın pazar değeri milyar doların üstüne gelmiş olacak. Sektöre uygun olarak çok hızlı büyüyen bir firmayız.

Internet de radyo, tv ve basın gibi bir reklam mecrası. Ülkemizde de geçen yıldan beri firmların reklam vermeye başladığı bir yer oldu. Internette de reklam verirken değişik mecralarda olduğu gibi en çok ziyaret edilen, en çok vakit harcanan, en çok tirajı olan, en çok hedef kitlesi olan gibi şeyler dikkate alınıyor.

Internet reklamlarına "commercial" yerine 'infomercial' deniyor. Internette farklı bir reklamcılık kavramı oluşuyor. Internetteki reklamın evrimi de öncelikle diğer medyalara verilen reklam mantığında başlıyor. Reklam ajansları ve reklamveren firmaların internet olgunlukları arttıkça internet için farklı türde reklam yapmaya başlıyorlar. Infomercial'lar yapılmaya başlanıyor. Ülkemiz henüz o noktada değil. 1 yıl içinde de Türk firmaları internete uygun reklamlar yapmaya başlayacaklar.

Internette kredi kartı kullanırken normal hayatta kullandığınızdan çok daha emin kullanılıyor. Örneğin SuperOnline alışveriş sitesi sizi alışverişten önce siteye üye olmaya mecbur ediyor ücretsiz olarak. Üyelik esnasında kredi kartının kendinin olup olmadığını kontrol ediyoruz. Dolayısıyla internette alışveriş yaptıran siteler bu tür ilave önlemlerle çalıntı kartlarla alışveriş yapılmasını önlüyorlar.
Internetin en hızlı büyüyen sektörü alışveriş sektörü. 7-8 kat bir büyüme var. Bazı mallar için inanılmaz alışveriş ve ulaşım kolaylığı getiriyor. Türkiye'de şu anda mallarını internette satan 60-100 arasında firma var.

SPOT:
- Fransa, İtalya internet kullanımında bizden geride
- 600.000 kişi günde ortalama 40-45 dakika internette kalıyor
- Internet dünyanın en hızlı gelişen sektörü

BABÜR ÖZDEN: "INTERNET IS THE MOTOR POWER OF THE INFORMATION SOCIETY"
We talked with Babür Özden General Manager of Superonline, on the role of the internet in forming the information society.

Renowned US internet firms are only 4-5 years old. They were established on capitals of a few thousand dollars. They suffer losses since their first day in business. However, since their going public a few years ago, their present market values have reached ten-digit figures. The secret behind this lies in the popularity of the internet. In the US, the information society is the rising star. The American investor invests millions of dollars in the internet because he/she knows that information is far more important than physical production. Firms like American Online which will be key figures of the information society are going public. Investors are investing great amounts in this area, which confirms their confidence in this issue.

Just like in any other country the internet is spreading very rapidly in Turkey. Each country has its unique infrastructure problems, the only one in our country being that of telecommunications. At present, Turkish Telekom, Turkcell and Telsim are licensed operators in this area. With 20-25 million potential internet users, Turkey is a large markt for the internet.

Superonline is the largest internet company in Turkey. We are 3,5 years old and have 220 employees. Our 1998 turnıver was USD 15 million and we are planning to reach USD 35-36 million in 1999. Should the Turkish internet market maintain the growth it experienced during the past 2-3 years, the market value of Superonline will exceed one billion USD. Just like the radio, tv and the press, the internet is a medium for advertisement. In a year's time, Turkish firms will start producing commercials-coined 'infomercials' in the internet jargon-for the internet.

Another points is that it is safer to use credit cards on the internet. For instance, you have to become a member of the Superonline shopping site, free of charge, before you do any shopping. During membership procedures, we check whether or not the card belongs to you. Thus, by taking similar extra precautions, shoping sites on the internet prevent shopping with stolen cards.
The fastest growing internet sector is the shopping sector. A present, there are 60-100 firms in Turkey selling their goods on the internet.

Elegans'a mail